Kant-en-klare oefeningen om je statementvaardigheden te trainen. Elk scenario bevat:
- de setting,
- voorbeeldvragen van de journalist,
- jouw doelboodschappen,
- oefentips.
Scenario 1 – Belastingen & beleid
Situatie
Je bent wethouder Financiën. De gemeente verhoogt de belastingen — niet bepaald het onderwerp waar je fans mee scoort.
Vragen van de journalist
- “Acht procent belastingverhoging… waarom zo fors?”
- “Kunt u garanderen dat de belastingen volgend jaar niet nóg eens stijgen?”
- “Bent u het met inwoners eens dat de gemeente geld verspilt?”
Jouw kernboodschappen (statements)
- “We verhogen om de dienstverlening op niveau te houden — dat is inwoners veel waard.”
- “Deze stap voorkomt grotere stijgingen in de toekomst.”
- “We besteden elke euro zorgvuldig en transparant.”
Oefentip
Train op rust. Zeg eerst in je hoofd: statement. En dán pas praten.
Scenario 2 – Bedrijf in crisis
Situatie
Je bent woordvoerder van een bedrijf dat te maken heeft met een productiefout. Media staan voor de deur.
Vragen van de journalist
- “Hoe heeft dit kunnen gebeuren?”
- “Hebben klanten gevaar gelopen door uw fout?”
- “Gaat u mensen compenseren?”
Jouw kernboodschappen
- “Onze prioriteit is veiligheid, daarom hebben we direct maatregelen genomen.”
- “We onderzoeken precies wat er is gebeurd, samen met onafhankelijke experts.”
- “Klanten kunnen rekenen op duidelijke informatie en passende oplossingen.”
Oefentip
Oefen kort en krachtig. In crisismomenten is er geen ruimte voor lange monologen.
Scenario 3 – Succesvol project, kritische vragen
Situatie
Jij bent projectleider van een veelbesproken project (denk: nieuw cultuurcentrum). Het loopt goed, maar er is kritiek op de kosten.
Vragen van de journalist
- “Het project is duurder geworden dan begroot. Hoe verklaart u dat?”
- “Had dit niet gewoon goedkoper gekund?”
- “Waarom moeten inwoners eigenlijk blij zijn met dit project?”
Jouw kernboodschappen
- “De meerkosten hebben we transparant gedeeld en zorgvuldig verantwoord.”
- “We hebben bewust gekozen voor kwaliteit en duurzaamheid — dat betaalt zich terug.”
- “Dit project levert jarenlang waarde voor inwoners, ondernemers en verenigingen.”
Oefentip
Train op positieve herhaling: dezelfde kernboodschap in verschillende woorden.
Scenario 4 – Politie & veiligheid
Situatie
Je bent woordvoerder van de politie na een incident waarbij een aanhouding uit de hand is gelopen.
Vragen van de journalist
- “Heeft de politie buitensporig geweld gebruikt?”
- “Waarom moest dit zo heftig verlopen?”
- “Gaat u agenten schorsen?”
Kernboodschappen
- “We nemen elke melding van disproportioneel geweld uiterst serieus.”
- “De eerste prioriteit is veiligheid voor omstanders, agenten en verdachte.”
- “We onderzoeken het incident zorgvuldig en transparant; zodra we meer weten, melden we dat.”
Oefentip
Blijf rustig in je non-verbale gedrag: schouders laag, gezicht neutraal, stem steady.
Scenario 5 – Zorg & incident
Situatie
In een zorginstelling is een fout gemaakt bij medicatie, met gevolgen voor een patiënt. Jij bent de woordvoerder.
Vragen van de journalist
- “Hoe kon zo’n fout gebeuren in een professionele instelling?”
- “Had dit voorkomen kunnen worden?”
- “Zijn andere patiënten nu ook in gevaar?”
Kernboodschappen
- “Onze eerste zorg gaat uit naar de patiënt en de familie.”
- “We onderzoeken volledig wat er is misgegaan en welke verbeteringen nodig zijn.”
- “Veiligheid is leidend in ons werk, daarom worden procedures nu aangescherpt.”
Oefentip
Gebruik empathie, maar zonder schuld te erkennen — dat is een kunst.
Scenario 6 – Onderwijs & inspectie
Situatie
Een school waar jij bestuurder bent heeft een kritisch inspectierapport ontvangen.
Vragen van de journalist
- “Uw school scoort slecht op basisvaardigheden. Hoe heeft dit kunnen gebeuren?”
- “Gaat u leraren vervangen?”
- “Waarom zouden ouders hun kinderen hier nog inschrijven?”
Kernboodschappen
- “We herkennen de punten van de inspectie en pakken ze gericht aan.”
- “Ons verbeterplan is al gestart en wordt nauwgezet uitgevoerd.”
- “Ouders mogen rekenen op onderwijs dat stap voor stap sterker wordt.”
Oefentip
Vermijd defensiviteit. Laat zien: we pakken het aan.
Scenario 7 – NGO / Goede doelen
Situatie
Als directeur van een NGO krijg je kritiek omdat een campagne ‘te duur’ zou zijn.
Vragen van de journalist
- “Waarom gaat zoveel van het gedoneerde geld naar marketing?”
- “Kunt u garanderen dat het geld écht bij de doelgroep terechtkomt?”
- “Is dit niet geldverspilling?”
Kernboodschappen
- “Een effectieve campagne levert meer op voor de doelgroep dan hij kost.”
- “We controleren al onze uitgaven streng en maken ze transparant.”
- “Elke euro is bedoeld om impact te maken — en dat doen we zichtbaar.”
Oefentip
Zorg voor een concreet voorbeeld. Dat maakt je geloofwaardiger.
Scenario 8 – Techbedrijf & datalek
Situatie
Je bent Chief Communications Officer van een techbedrijf. Er is een datalek waarbij klantgegevens zijn buitgemaakt.
Vragen van de journalist
- “Hoe kon uw bedrijf zo’n elementaire beveiligingsfout maken?”
- “Zijn de gegevens van klanten nu op straat beland?”
- “Waarom heeft u dit niet eerder gemeld?”
Kernboodschappen
- “We hebben onmiddellijk actie ondernomen om het lek te sluiten en risico’s te beperken.”
- “We informeren klanten actief over de mogelijke impact en benodigde stappen.”
- “We werken met onafhankelijke experts om dit volledig en transparant op te lossen.”
Oefentip
Vermijd technisch jargon tenzij je de term kort uitlegt.
Scenario 9 – Sportbond in opspraak
Situatie
Als woordvoerder van een sportbond moet je reageren op beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag bij een topcoach.
Vragen van de journalist
- “Waarom greep de bond niet eerder in?”
- “Is de sportcultuur binnen uw organisatie nog wel veilig?”
- “Wordt de coach geschorst?”
Kernboodschappen
- “Veiligheid van sporters is onze absolute prioriteit.”
- “We onderzoeken het zorgvuldig en onafhankelijk, samen met experts.”
- “We nemen maatregelen die passen bij de feiten die naar voren komen.”
Oefentip
Straal morele helderheid uit: geen mist, geen gedraai.
Scenario 10 – OV-bedrijf bij grote vertragingen
Situatie
Treinen liggen plat door technische storingen en personeelstekorten. Reizigers zijn boos, media staan klaar.
Vragen van de journalist
- “Hoe kan het dat uw organisatie dit niet had voorzien?”
- “Waarom laat u reizigers totaal in de kou staan?”
- “Wanneer zijn de problemen opgelost?”
Kernboodschappen
- “We begrijpen de frustratie van reizigers en we doen er alles aan om de dienstregeling te herstellen.”
- “De oorzaak ligt in een combinatie van technische problemen en personeelstekort.”
- “We nemen direct extra maatregelen om dit zo snel mogelijk te verhelpen.”
Oefentip
Herhaal empathie zonder te vervallen in excuses die juridisch tricky worden.
Scenario 11 – Horecabedrijf & voedselvergiftiging
Situatie
In een populair restaurant zijn meerdere gasten ziek geworden. De GGD onderzoekt het incident.
Vragen van de journalist
- “Is uw keuken niet schoon genoeg?”
- “Heeft u voedselveiligheidsregels overtreden?”
- “Waarom bent u nog open?”
Kernboodschappen
- “We werken volledig mee met het onderzoek van de GGD.”
- “Onze protocollen worden strikt nageleefd, en we nemen nu extra hygiënemaatregelen.”
- “De gezondheid van gasten is onze hoogste prioriteit.”
Oefentip
Gebruik concrete maatregelen: “extra controles”, “onafhankelijk onderzoek”, “preventieve sluiting van onderdeel x”.
Scenario 12 – Cultuursector & subsidies
Situatie
Een theatergezelschap ontvangt forse subsidie, maar krijgt kritiek op de besteding ervan.
Vragen van de journalist
- “Waarom heeft uw gezelschap zoveel publiek geld nodig om te overleven?”
- “Wordt er niet gewoon geld verspild aan artistieke hobby’s?”
- “Wat levert dit de inwoners eigenlijk op?”
Kernboodschappen
- “We leveren culturele waarde die voor iedereen toegankelijk is.”
- “Onze besteding van subsidiegeld is transparant en zorgvuldig.”
- “De gemeenschap profiteert via educatie, evenementen en talentontwikkeling.”
Oefentip
Maak de waarde tastbaar: voorbeelden, impact, bezoekersaantallen.